Jest wiele chorób, które wymagają szczególnych zaleceń dietetycznych. Zakładając, że dieta podstawowa jest takim ogólnym zbiorem zasad zdrowego odżywiania, to kilka dolegliwości wymaga podania paru uwag w celu zmodyfikowania diety.
Alergia
Należy unikać produktów, na które dana osoba jest uczulona.
Często nie jest możliwe określenie tych czynników, a za najpowszechniejsze alergeny pokarmowe uważa się :
mleko i produkty mleczne np. masło, śmietanę, jogurt, sery,
produkty zawierające gluten takie jak – mąka, pieczywo, produkty z zawartością jęczmienia i owsa,
jajka,
ryby świeże i wędzone,
owoce morza,
orzechy,
soję i jej przetwory,
kukurydzę i jej przetwory,
owoce cytrusowe,
czekoladę,
barwniki spożywcze.
Wzdęcia
Należy unikać :
mleka i jego przetworów z wyjątkiem naturalnego jogurtu,
warzyw takich jak – brokuły, brukselka, kalafior, kapusta, groch, soja, fasola, brukiew. cebula, rzepa,
słodziku z dodatkiem sorbitolu.
Zalecane jest :
dodawanie do potraw przypraw takich jak imbir, majeranek, tymianek, czosnek,
picie wywarów z mięty i kopru włoskiego,
jedzenie potraw blanszowanych i gotowanych na parze.
Biegunka
Należy unikać :
mleka ,
produktów wzdymających takich jak fasola, kapusta,
potraw i płynów słodkich,
potraw ze słodzikiem – sorbitolem,
produktów wysokoresztkowych z dużą ilością błonnika – warzyw i owoców, suszonych śliwek,
przetworów z grubo mielonej mąki.
Wskazane jeść :
kasze,
banany,
ryż i zupy z dodatkiem ryżu,
warzywa korzeniowe takie jak marchew i ziemniaki – także jako składnik zup.
Zaparcia
Wskazane jest jeść i pić :
otręby nieprzetworzone pszenne oraz ryżowe,
pieczywo razowe , wieloziarniste,
kasze i płatki z grubego przemiału,
suszone owoce np. śliwki, figi, daktyle i jagody,
jabłka, pomarańcze i inne owoce,
surowe warzywa w tym dużo kapustnych i strączkowych,
dużą ilości płynów w tym wody z miodem.
Należy też wyeliminować mleko i sery, gdyż u niektórych to jest przyczyną zaparć.
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
Należy unikać :
mleka, piwa, wina, kawy,
surowych warzyw i owoców ( jest to zalecenie względne, gdyż różna jest indywidualna tolerancja na te produkty),
ostrych przypraw.
Zalecane jest spożywanie:
potraw gotowanych – szczególnie na parze lub w szybkowarach,
bananów , czerwonej fasoli,
naparów z zielonej herbaty.
Choroby jelit – Choroba Leśniowskiego-Crohna i zespół jelita nadpobudliwego
Należy unikać :
otrębów pszennych,
orzechów i nasion,
warzyw strączkowych,
kukurydzy i jej przetworów,
owoców cytrusowych,
słodyczy,
przetworów mlecznych.
Zalecane są :
owoce takie jak jabłka i banany,
warzywa korzeniowe,
ryby.
Uchyłkowatość jelit
Należy unikać :
słodyczy,
produktów wzdymających.
Zalecane są :
warzywa gotowane,
kiszona kapusta,
pełnoziarniste produkty zbożowe,
jabłka.
Otyłość
Dieta w tym przypadku polega na ograniczaniu ilości przyjmowanych pokarmów czyli na zmniejszaniu ilości kalorii w pożywieniu. Wskazane jest obniżenie dziennej wartości kalorycznej posiłków do 1200 – 1400 kcal i zrezygnowanie lub ograniczenie produktów wysokokalorycznych takich jak :
orzechy i nasiona,
suszone owoce,
pieczywo,
ziemniaki,
słodycze,
masło i tłuszcze roślinne.
Zaleca się :
jeść dużo warzyw szczególnie liściastych,
wypijać około 2 litrów wody.
Reumatyzm
Należy unikać :
mleka i jego przetworów,
kukurydzy i jej przetworów,
pszenicy,
oleju słonecznikowego.
Zalecane są w dużej ilości :
tłuste ryby.
warzywa i owoce.
Dna moczanowa
Należy wykluczyć :
mięso indycze,
ryby,
warzywa takie jak szparagi, groch, szpinak,
rabarbar.
Osteoporoza
Należy unikać :
soli,
alkoholu.
Zalecane są :
tłuste ryby,
owoce – szczególnie jabłka, gruszki, winogrona, brzoskwinie,
warzywa strączkowe – zwłaszcza soja,
orzechy – laskowe, ziemne i migdały,
miód,
jogurt naturalny.
Kamica nerkowa
Należy unikać :
produktów bogatych w szczawiany – szpinaku, rabarbaru, botwinki, orzeszków ziemnych , a także owoców cytrusowych,
soli i potraw słonych,
mięsa w większej ilości.
Zalecane jest :
picie dużej ilości wody,
jedzenie produktów bogatowłóknistych tzn. warzyw i przetworów zbożowych.
Kamica żółciowa
Należy unikać :
cukru,
nadwagi, ale także głodówek.
Zalecane jest :
dużo warzyw zwłaszcza strączkowych,
oliwa z oliwek.
Choroby wątroby
Należy unikać :
pieczywa razowego i świeżego białego,
warzyw wzdymających,
alkoholu,
potraw tłustych,
orzechów.
Zaleca się :
dużo owoców i ich przetworów,
warzywa gotowane,
miód,
przyprawy ziołowe typu estragon, szafran, kurkuma, rozmaryn, oregano.
Cukrzyca
Wymaga dokładnego określania wielkości i jakości posiłków w zależności od poziomów stężenia glukozy we krwi i wagi pacjenta.
Zaleca się :
dużo warzyw z wyjątkiem ziemniaków, kukurydzy, zielonego groszku,
owoce nie słodkie – np. arbuz, melon,
chudy drób,
chudy nabiał.
Nie zaleca się :
słodyczy,
słodkich napoi,
tłuszczy zwierzęcych,
alkoholu.