Oto zalecenia, które pozwalają zmniejszyć ryzyko zakażenia się wirusem ptasiej grypy:
1) Zaleca się unikania kontaktu z ptakami niezależnie od tego, czy są one chore, czy nie.
2) Osoby, które muszą pracować z ptakami, powinny nosić maski i kombinezony chroniące przed pyłem unoszącym się ze ściółki, a także dbać o higienę.
3) Drób z zarażonych stad musi być niszczony i nie może być przeznaczony do spożycia przez ludzi ani przez zwierzęta nawet po przetworzeniu.
4) Uznano, że drób i jaja ze zdrowych stad znajdujących się jednak na terenach objętych epidemią po przetworzeniu nie zagrażają zdrowiu ludzkiemu.
Pracownicy ubojni drobiu, hodowcy drobiu oraz pracujący lub mieszkający na fermach otrzymali osobne wytyczne, które mają ich uchronić przed potencjalnym zagrożeniem. Stopień ryzyka zakażenia ludzi, którzy nie znajdują się w żadnej z wyżej wymienionych grup ryzyka, jest znikomy. Należy stosować się do kilku podstawowych zasad:
1) Pod żadnym pozorem nie wolno dotykać napotkanych martwych lub chorych ptaków – ich znalezienie należy zgłosić służbom weterynaryjnym.
2) Należy odpowiednio przygotowywać do spożycia drób i jaja. Wirus H5N1 jest wrażliwy na działanie wysokich temperatur. Ptasią grypą nie można zarazić się przez ugotowaną żywność. Żadne dane nie wskazują na to, aby ktokolwiek zaraził się z powodu spożycia prawidłowo przygotowanej potrawy z drobiu czy produktów z niego pochodzących, nawet jeśli te produkty były skażone wirusem H5N1.
W trakcie przygotowywania posiłków należy przestrzegać podstawowych zasad higieny, m.in. myć ręce i produkty żywnościowe, oddzielnie przechowywać produkty surowe i ugotowane, dokładnie gotować (smażyć, piec) produkty, przechowywać żywność w odpowiedniej temperaturze, używać czystej, nieskażonej wody i żywności.
Na terenach, w których występują zachorowania na ptasią grypę, drób i produkty od niego pochodzące także mogą być spożywane, o ile zostały odpowiednio przygotowane i przyrządzone.
Należy upewnić się, że każda część drobiu jest dogotowana (nie jest różowa), a jajka w pełni ugotowane (bez płynnych żółtek). Należy także pamiętać o możliwości skażenia innej żywności poprzez kontakt ze skażonym mięsem drobiowym czy produktami pochodzącymi od drobiu. Dlatego też soki czy płyny z surowego mięsa drobiowego czy produktów pochodzących od drobiu nie mogą mieć kontaktu z produktami jedzonymi na surowo.
Przygotowując potrawy z drobiu i produktów od niego pochodzących, należy starannie myć ręce oraz myć i dezynfekować powierzchnie stykające się z tymi produktami. Wystarczą do tego całkowicie mydło i ciepła woda. Na terenach, na których występują zachorowania na ptasią grypę, należy unikać stosowania surowych jaj w potrawach niepoddawanych obróbce cieplnej (np. gotowanie czy pieczenie).
Warto też wspomnieć, że zachowanie wspomnianych zasad higieny i odpowiednia obróbka termiczna chroni także przed bakteriami salmonelli i innymi drobnoustrojami, które powodują zatrucia pokarmowe.
3) Osoby podróżujące do regionów, w których stwierdzono zakażenie ptaków wirusem H5N1, nie muszą z tego powodu zmieniać swoich planów podróży – nie są narażone na zakażenie, pod warunkiem że będą przestrzegać wspomnianych zasad. Powinny też unikać ferm drobiu oraz targowisk, na których sprzedawany jest drób, przetwory drobiarskie, ptaki egzotyczne i produkty pochodzące od ptaków, np. pierze.
Przebieg ptasiej grypy u ludzi oraz leczenie
Pierwsze objawy ptasiej grypy u ludzi przypominają ciężki przypadek zwykłej grypy. Chorzy cierpią na gorączkę, kaszel, ból gardła, bóle mięśni, infekcję oczu, zapalenie płuc, ostrą niewydolność oddechową i wirusowe zapalenie płuc.
W przypadku wystąpienia objawów chorobowych należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, zaś co najmniej 14 dni przed wyjazdem do krajów, w których występują ogniska ptasiej grypy, poddać się szczepieniu przeciwko grypie sezonowej.
W chwili obecnej istnieją dwa skuteczne leki (inhibitory neuramidazy): oseltamivir (nazwa handlowa: tamiflu) i zanamivir (nazwa handlowa: Relenza), które mogą znacząco złagodzić przebieg zachorowania na grypę, a także ograniczyć czas trwania infekcji.
Skuteczność stosowania inhibitorów neuramidazy uzależniona jest od trybu ich stosowania – muszą być podane najpóźniej do 48 godzin od wystąpienia pierwszych symptomów zachorowania.
W przypadku wystąpienia zachorowań na szczep pandemiczny H5N1 u ludzi stosowanie inhibitorów neuramidazy zwiększa prawdopodobieństwo przeżycia osoby zainfekowanej – w przypadku szybkiego podania leku. Dane kliniczne potwierdzające skuteczność ww. leków wobec szczepu pandemicznego są jednak ograniczone. Wstępnie można potwierdzić, iż podtyp wirusa H5N1 jest wrażliwy na inhibitory neuramidazy.
W przypadku inhibitorów neuramidazy głównym czynnikiem ograniczającym ich stosowanie w społeczeństwie są: ograniczone możliwości produkcyjne tych preparatów, a także ich wysoka cena. Proces produkcyjny leku jest złożony i czasochłonny i nie jest łatwo przenieść jego produkcję do innych zakładów.
Jak dotąd większość śmiertelnych przypadków zapalenia płuc zaobserwowanych u chorych zarażonych wirusem H5N1 wynikała z działania wirusa i w związku z tym nie mogły być one leczone antybiotykami. Jednakże bardzo często grypie towarzyszą wtórne infekcje bakteryjne płuc, w których przypadku antybiotyki mogą zwiększyć prawdopodobieństwo przeżycia pacjenta. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca krajom wcześniejsze zgromadzenie zapasów antybiotyków.
Leki antywirusowe poprzedniej generacji, inhibitory białka M2 amantadyna i rimantadyna, mogą być potencjalnie stosowane przeciwko pandemii grypy, jednakże istnieje uzasadniona obawa wytworzenia się oporności na nie, co ujemnie wpłynie na ich skuteczność. Niektóre obecne podtypy wirusa H5N1 są w pełni odporne na działania inhibitorów M2.
(opracowane na podstawie materiałów WHO, Generalnego Inspektora Sanitarnego)
www.onet.pl